زارع پور، روحت شاد!

رفع مشکل اینترنت و فیلترینگ یکی از موضوعات اصلیِ صحبت‌ها، مناظره‌ها و تبلیغات انتخاباتی در چهاردهمین دوره‌ی ریاست جمهوری ایران بود. مسعود پزشکیان در این زمینه بیشترین وعده‌ها را داد و بیشترین انتظار و توقع را برای رأی‌دهندگان ایجاد کرد.

طی دو ماه گذشته و پس از شروع به کار دولت جدید، نه‌تنها سرعت اینترنت بهتر نشد بلکه شرایط به جایی رسید که بسیاری از کاربران وضعیت را بدتر از قبل می‌دانند و می‌بینند. مسعود پزشکیان روز سه‌شنبه ۱۰ مهرماه ۱۴۰۳ در نخستین جلسه شروای عالی فضا ی مجازی گفت: «برخی با فیلترشکن‌فروشی پول‌های میلیاردی کسب می‌کنند که این برای کشور خوب نیست.» او در همین جلسه دستور داد به این موضوع جدی و دقیق رسیدگی شود! در واقع بر خلاف وعده‌های انتخاباتی مسئله‌ی اصلی نه سرعت اینترنت و نه فیلترینگ، که مقابله با فروشندگان فیلترشکن‌ها بود.

پزشکیان نه‌تنها در مناظره‌ها درمورد رفع مشکل‌ اینترنت و فلیترینگ حرف زد، در پیامک‌های تبلیغاتی و توییتر نیز چندین بار بر این مسئله تأکید کرد، آن‌جا که در صفحه‌ی رسمی توییتر او نوشته شد:
اینترنت را باید آزاد کنیم. من اگر انتخاب شدم جلوی فیلترینگ خواهم ایستاد و کسب و کارهای تعطیل شده را بازیابی خواهم کرد.
فیلترینگ باعث تعطیلی شغلها شده و البته باعث کاسبی برای عده دیگری فیلترشکن فروش شده است.
با عدم مشارکت دادن اقوام، با برخورد با دختران، با فیلترینگ و با آزار دادن مردم مشارکت را کم کردند.

توییت‌های پزشکیان در حد وعده باقی نماند و در همین صفحه به مردم و رأی‌دهندگان قول داد با فیلترینگ مقابله خواهد کرد:

اینترنت را باید آزاد کنیم. من اگر انتخاب شدم جلوی فیلترینگ خواهم ایستاد و کسب و کارهای تعطیل شده را بازیابی خواهم کرد.
تمام تلاش خود را برای اصلاح نظام ناکارآمد فیلترینگ به کار می‌بندم تا هزاران کسب‌وکار فعال در فضای مجازی که میلیون ها ایرانی در آن مشغول به کار هستند را به چرخه‌ی اقتصاد باز ‌گردانم.
تضمین می‌دهم که تمام دولت در برابر گشت‌های اجباری، فیلتر کردن و فیلترشکن بازی و فشارهای بیرونی در همه جلسات و تمام قد بایستد.

پیامک‌های تبلیغاتی هم حاوی این وعده‌ی پزشکیان بود که: برای بهبود وضعیت معیشت مردم و رفع فیلترینگ میکوشم؛ عزت را به مردم ایران بازخواهم گرداند ... و مهمتر از همه، دروغ نخواهم گفت.

هم‌سو نبودن وزیر ارتباطات با وعده‌های اولیه‌ پزشکیان

«باید یک مدیریت قانون‌مندی در این فضا اتفاق بیفتد، مردم هم یک‌سری نیازهایی دارند، مثلا فضای دانشگاهی، به محتوای آموزشی نیاز دارند و باید مدیریت هوشمند اتفاق بیفتد.» این‌ها بخشی از سخنان ستار هاشمی -وزیر ارتباطات- در پاسخ به امکان رفع فیلترینگ بود که واکنش‌های زیادی در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرد. بیراه نیست اگر درتعبیر این جملات گفته شود به نظر آقای وزیر مردم قرار نیست از اینترنت استفاده‌ای کنند مگر با هدف آموزش و یادگیری و با همین استدلال فقط فضای دانشگاهی به اینترنت آزاد نیاز دارد و به گفته‌ی او باید مدیریت هوشمند اتفاق بیفتد! و مدیریت چیزی نیست جز همین فیلترینگ وسیع که سال‌هاست مردم را با مشکلات متعدد روبه‌رو کرده است.

این حرف‌ها و نگاه‌ِ وزیر ارتباطات دولت چهاردهم به شبکه‌ جهانی اطلاعات نه‌تنها هیچ نسبتی با تحصیلات و سابقه‌ی علمی خود او ندارد، از وعده‌ها و قول‌های انتخاباتی رئیس‌جمهور نیز کاملا دور است.

هاشمی در ادامه گفت: «فیلترشکن‌هایی که به‌صورت غیرمجاز و از مجاری غیررسمی در شبکه‌ی ارتباطی کشور فعالیت می‌کند، باعث شده آلودگی‌هایی در زیرساخت‌های شبکه ایجاد شود.» گویی قرار است در دوره‌ی وزارت او فیلترشکن هم به‌صورت رسمی و مجاز به مردم فروخته شود تا سود هنگفت آن به جیب کاسبان فیلترینگ و صاحبان رانت نرود و فیلترکنندگان به‌صورت مستقیم از مواهب موانع خود در مسیر دسترسی مردم به اینترنت آزاد بهره‌مند شوند.

هرچند سخنان ستار هاشمی واکنش‌های زیادی ایجاد کرده است، نگاهی به سوابق او و صحبت‌های گذشته‌اش می‌تواند کمی از شگفتی‌های امروز کاهش دهد وقتی بدانیم در پایان دهه‌ی ۹۰ یکی از کسانی بود که دغدغه‌ی ملی کردن فناوری‌های نوین را داشت که از گوشی موبایل تا شبکه ملی اطلاعات را شامل می‌شد، بدون آن‌که به پیش‌نیازها و زیرساخت‌های کشور نگاه واقع‌بینانه داشته باشد.

سال ۱۳۹۹ ستار هاشمی به خبرگزاری فارس گفته بود: «امروزه شبکه ملی اطلاعات که ریشه در زیرساخت‌های قوی و با امنیت بالا دارد و تنه و شاخه‌های آن در لایه‌های خدمات و محتوا هر روز پربارتر می‌شوند و سایه‌ آن بر سر کاربران بیشتری برقرار می‌ شود، یک درخت تنومند است. هر روز بواسطه توسعه نیازهای محتوایی و خدماتی توسعه خدمات رایانش ابری و سرویس‌های توزیع داده و مراکز داده به امری جدی‌تر بدل شده که آخرین اقدام در این زمینه افتتاح و سرآغازهای اخیر است.» پس از افزایش انتقادها به سخنان وزیر ارتباطات، او در توییتی نوشت:

تصمیم بی‌بازگشت دولت چهاردهم رفع محدودیت‌ها و ارتقای سرعت اینترنت است؛ با اجماع‌ و توافق‌سازی!
‏مدیریت فضای مجازی متفاوت از محدودسازی است!

اینترنت باید مدیریت شود

با توجه به وعده‌ها و امیدهایی که پیش و پس از انتخابات به مردم داده شد، به نظر می‌رسد هنگام انتخاب و معرفی وزیر ارتباطات به نگرش ستار هاشمی و هم‌راستا بودن او با قول‌های رئیس‌جمهوری دقت نشده است. اگر چنین بوده، الان و در شرایطی که مردم به‌حق و به‌درستی از دکتر پزشکیان انتظار عمل به وعده‌هایش را دارند، پرسش بعدی این است که آیا وزیر ارتباطات پاسخگو و هم‌راستای وعده‌ها و قول‌های آن زمان است یا دولت و پزشکیان باید در پی راه حل دیگری برای رفع مشکلات اینترنت و پایبندی به عهد خود با مردم باشند؟